czwartek, 29 sierpnia 2019

Trwają zdjęcia do filmu o Antonim Kocjanie


W czwartek 29 sierpnia w Chacie Kocjana w Rabsztynie były realizowane zdjęcia do filmu o Antonim Kocjanie – „olkuszaninie, który wygrał II wojnę światową”.

Na zlecenie Telewizji Polskiej, w ramach cyklu „Geniusze i marzyciele”, powstaje fabularyzowany film dokumentalny, który przedstawi sylwetkę wybitnego olkuszanina. Twórcami dokumentu są m. in. reżyser Marek Pawłowski i producent Małgorzata Walczak, znani z wielokrotnie nagradzanych produkcji „Uciekinier”, o brawurowej ucieczce przebranych za SS-manów czterech więźniów KL Auschwitz, czy „Dotknięcie anioła”, przedstawiającej historię Henryka Schönkera, polskiego Żyda ocalonego z holokaustu.

Ekipa filmowa w Chacie Kocjana nagrywała m. in. siostrzenicę bohatera, Helenę Gęgotek. „Był małomówny, zawsze bardzo spokojny, ułożony” - wspominała swojego wujka pani Helena. W prace nad filmem zaangażowany jest także związany z Olkuszem historyk dr Adam Cyra z Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau.

Pierwszy film o Antonim Kocjanie powstał w 2017 r. staraniem olkuskiego koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. „Kocjan. Życie pod wiatr” w reżyserii Konrada Kuliga i Mateusza Radomskiego można zobaczyć pod linkiem: https://www.youtube.com/watch?v=TvwBAIyEPG8

Antoni Kocjan (1902-1944) urodził się we wsi Skalskie, obecnie części Olkusza (ul. Jasna). Jako ochotnik brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 r. W dwudziestoleciu międzywojennym został wybitnym konstruktorem szybowcowym, na którego maszynach pobito wiele rekordów krajowych i międzynarodowych. Karierę Kocjana w 1939 r. przerwał wybuch wojny. Olkuszanin zaangażował się w konspirację. Kierując wywiadem lotniczym AK, rozpracował niemiecką tajną broń V1 i V2. Zginął rozstrzelany w Warszawie 13 sierpnia 1944 r. w ostatniej grupie więźniów Pawiaka. Jego rodzinny dom, odnowiony i częściowo zrekonstruowany, został przeniesiony pod rabsztyńską warownię i jako Chata Kocjana jest obecnie często odwiedzaną atrakcją turystyczną ziemi olkuskiej.

Konrad Kulig

piątek, 16 sierpnia 2019

Olkuszanie w Bitwie Warszawskiej 1920 r.


Wśród tysięcy polskich żołnierzy, którzy wnieśli bezpośredni wkład w zwycięstwo w Bitwie Warszawskiej 1920 roku nie zabrakło mieszkańców ziemi olkuskiej. „Osiemnasta decydująca bitwa w dziejach świata”, jak określił powstrzymanie bolszewików na przedpolach Warszawy angielski dyplomata lord D’Abernon, rozgrywała się z udziałem m. in. V Batalionu Strzelców Olkuskich. Oddział ten, wtedy jako III batalion w szeregach 9. Pułku Piechoty Legionów, przyczynił się do wywalczenia niepodległości i granic Rzeczypospolitej.

Rekonstrukcja w Ossowie, 15 sierpnia 2019 r.

V Batalion Strzelców Olkuskich był pierwszą ochotniczą jednostką odrodzonego po zaborach Wojska Polskiego, powstałą w listopadzie 1918 roku. Członkowie Polskiej Organizacji Wojskowej, byli legioniści, Polacy z armii zaborczych, harcerze i uczniowie utworzyli oddział, który już w styczniu 1919 r. wyruszył na front. Olkuszanie wzięli udział w walkach z Ukraińcami o Lwów, osłaniając linię kolejową zaopatrującą oblężone miasto. W maju 1919 r. olkuski batalion zostaje włączony do elitarnej 3. Dywizji Piechoty Legionów, jako trzeci batalion 9. Pułku Piechoty Legionów. Po walkach z Ukraińcami i bolszewikami na terenie dzisiejszej Ukrainy, Litwy, Łotwy i Białorusi i odwrocie pod naporem ofensywy Armii Czerwonej, oddział w sierpniu 1920 r. staje w Tyszowcach na Lubelszczyźnie.

Żołnierze olkuskiego batalionu w trakcie wojny z bolszewikami, zbiory Muzeum Regionalnego PTTK w Olkuszu

13 sierpnia 1920 r., w ramach przygotowań do decydującego kontruderzenia znad Wieprza na skrzydło wojsk bolszewickich atakujących Warszawę, 9. Pułk ruszył na Hrubieszów, odrzucając nieprzyjaciela za Bug. W kolejnych dniach zajęto Chełm i Ossowę. Od 17 sierpnia 9. Pułk, stanowił odwód dywizji, która 19 sierpnia zajęła Brześć, pokonując w siedem dni prawie 300 km. W tym czasie olkuskim batalionem dowodził ppor. Julian Sosabowski, brat Stanisława Sosabowskiego, późniejszego generała i dowódcy 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej.

W ramach Bitwy Warszawskiej Wojsko Polskie powstrzymało Armię Czerwoną nad Wisłą na przedpolach Warszawy, a następnie uderzeniem znad Wieprza rozbiło bolszewików. „Cud nad Wisłą” doprowadził do załamania całej ofensywy na Polskę i pozwolił na zwycięstwo w wojnie. 

Prócz olkuskiego batalionu strzelców w innych jednostkach Wojska Polskiego w tym okresie służyły ochotniczo lub z poboru tysiące mieszkańców ziemi olkuskiej. Nazwiska 234 z nich są uwiecznione na tablicy „Poległym bohaterom w walce z najazdem Rosji Sowieckiej” na Starym Cmentarzu w Olkuszu. Tablicę odsłonięto w 2000 r. staraniem m. in. Mieczysława Karwińskiego i Wiktora Burakowskiego.

Rekonstrukcja w Ossowie, 15 sierpnia 2019 r.

99 lat po zwycięskiej bitwie, 15 sierpnia 2019 r. w Ossowie pod Warszawą odbyło się cykliczne widowisko historyczne prezentujące kulminacyjny epizod walk o Warszawę. Na oczach kilku tysięcy widzów zaprezentowano walki o Ossów i Radzymin, podczas których poległ słynny kapelan ochotników, ks. Ignacy Skorupka. W inscenizacji wzięli udział także rekonstruktorzy z Olkusza. Grupa Rekonstrukcji Historycznych V Batalion Strzelców Olkuskich to projekt rekonstrukcyjny prowadzony przez olkuskie koło Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej we współpracy z Zespołem Szkół nr 1 w Olkuszu oraz PTTK Oddział Olkusz. Zainicjowany w ubiegłym roku projekt ma za zadanie popularyzować historię wkładu ziemi olkuskiej w odzyskanie niepodległości i wywalczenie granic Rzeczypospolitej w latach 1918-1921. Bieżące inicjatywy można śledzić pod linkiem: https://www.facebook.com/StrzelcyOlkuscy/

Historię V Batalionu Strzelców Olkuskich opowiada wystawa [https://www.biblioteka.olkusz.pl/images/do-pobrania/Vbatalion.pdf] oraz film [https://www.youtube.com/watch?v=WHdrXuWgfWw].


Konrad Kulig

Zapraszamy na naszą nową stronę internetową!

Szanowni Czytelnicy! Uruchomiliśmy nową stronę internetową naszego Koła . Przenieśliśmy się na nią, do czego i Państwa zachęcamy. Oczywiście...