Wśród
tysięcy polskich żołnierzy, którzy wnieśli bezpośredni wkład w zwycięstwo w
Bitwie Warszawskiej 1920 roku nie zabrakło mieszkańców ziemi olkuskiej. „Osiemnasta
decydująca bitwa w dziejach świata”, jak określił powstrzymanie bolszewików na
przedpolach Warszawy angielski dyplomata lord D’Abernon, rozgrywała się z
udziałem m. in. V Batalionu Strzelców Olkuskich. Oddział ten, wtedy jako III
batalion w szeregach 9. Pułku Piechoty Legionów, przyczynił się do wywalczenia
niepodległości i granic Rzeczypospolitej.
Rekonstrukcja w Ossowie, 15 sierpnia 2019 r.
V
Batalion Strzelców Olkuskich był pierwszą ochotniczą jednostką odrodzonego po
zaborach Wojska Polskiego, powstałą w listopadzie 1918 roku. Członkowie
Polskiej Organizacji Wojskowej, byli legioniści, Polacy z armii zaborczych,
harcerze i uczniowie utworzyli oddział, który już w styczniu 1919 r. wyruszył
na front. Olkuszanie wzięli udział w walkach z Ukraińcami o Lwów,
osłaniając linię kolejową zaopatrującą oblężone miasto. W maju 1919 r.
olkuski batalion zostaje włączony do elitarnej 3. Dywizji Piechoty Legionów,
jako trzeci batalion 9. Pułku Piechoty Legionów. Po walkach z Ukraińcami i
bolszewikami na terenie dzisiejszej Ukrainy, Litwy, Łotwy i Białorusi i
odwrocie pod naporem ofensywy Armii Czerwonej, oddział w sierpniu 1920 r. staje
w Tyszowcach na Lubelszczyźnie.
Żołnierze olkuskiego batalionu w trakcie wojny z bolszewikami, zbiory Muzeum Regionalnego PTTK w Olkuszu
13 sierpnia 1920 r., w
ramach przygotowań do decydującego kontruderzenia znad Wieprza na skrzydło
wojsk bolszewickich atakujących Warszawę, 9. Pułk ruszył na Hrubieszów,
odrzucając nieprzyjaciela za Bug. W kolejnych dniach zajęto Chełm i Ossowę. Od
17 sierpnia 9. Pułk, stanowił odwód dywizji, która 19 sierpnia zajęła Brześć,
pokonując w siedem dni prawie 300 km. W tym czasie olkuskim batalionem dowodził
ppor. Julian Sosabowski, brat Stanisława Sosabowskiego, późniejszego generała i
dowódcy 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej.
W ramach Bitwy
Warszawskiej Wojsko Polskie powstrzymało Armię Czerwoną nad Wisłą na
przedpolach Warszawy, a następnie uderzeniem znad Wieprza rozbiło bolszewików.
„Cud nad Wisłą” doprowadził do załamania całej ofensywy na Polskę i pozwolił na
zwycięstwo w wojnie.
Prócz olkuskiego
batalionu strzelców w innych jednostkach Wojska Polskiego w tym okresie służyły
ochotniczo lub z poboru tysiące mieszkańców ziemi olkuskiej. Nazwiska 234 z
nich są uwiecznione na tablicy „Poległym bohaterom w walce z najazdem Rosji
Sowieckiej” na Starym Cmentarzu w Olkuszu. Tablicę odsłonięto w 2000 r.
staraniem m. in. Mieczysława Karwińskiego i Wiktora Burakowskiego.
Rekonstrukcja w Ossowie, 15 sierpnia 2019 r.
99 lat po zwycięskiej
bitwie, 15 sierpnia 2019 r. w Ossowie pod Warszawą odbyło się cykliczne
widowisko historyczne prezentujące kulminacyjny epizod walk o Warszawę. Na
oczach kilku tysięcy widzów zaprezentowano walki o Ossów i Radzymin, podczas
których poległ słynny kapelan ochotników, ks. Ignacy Skorupka. W inscenizacji
wzięli udział także rekonstruktorzy z Olkusza. Grupa Rekonstrukcji
Historycznych V Batalion Strzelców Olkuskich to projekt rekonstrukcyjny
prowadzony przez olkuskie koło Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej we
współpracy z Zespołem Szkół nr 1 w Olkuszu oraz PTTK Oddział Olkusz. Zainicjowany
w ubiegłym roku projekt ma za zadanie popularyzować historię wkładu ziemi
olkuskiej w odzyskanie niepodległości i wywalczenie granic Rzeczypospolitej w
latach 1918-1921. Bieżące inicjatywy można śledzić pod linkiem: https://www.facebook.com/StrzelcyOlkuscy/
Historię V Batalionu Strzelców Olkuskich
opowiada wystawa [https://www.biblioteka.olkusz.pl/images/do-pobrania/Vbatalion.pdf]
oraz film [https://www.youtube.com/watch?v=WHdrXuWgfWw].
Konrad Kulig
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz